Uğurcan Yardımoğlu
Rusya ile Ukrayna arasında devam eden savaşın etkisiyle bölgesel silah talebinin artmasıyla, ABD’nin silah satışları geçen yıl ciddi artış göstererek toplamda 238 milyar dolara ulaştığına ilişkin haberler bugün ajanslarda yer aldı. Haberlerde açıkça Ukrayna Savaşı’nın yarattığı etkiyle silah satışlarının arttığı vurgulandı. Bu rakamı bir başka rahamla karşılaştırmak savaşın getirdiği ‘ticari olanakları’ da gözler önüne seriyor. ABD, Eylül ayı rakamlarına göre Ukrayna’ya askeri, mali ve insani başlıklar altında toplamda 76 milyar dolar yardım yaptı.
Savaşın ABD tarafından kışkırtıldığı genel olarak kabul gören bir yorum haline geldi. Ukrayna’nın NATO ve AB üyesi yapılarak Rusya’ya karşı konumlandırılması nedeniyle çıkan bu savaşın karını ABD’nin topladığı artık rakamlarla sabit hale geldi. ABD, 76 milyar dolar koydu, 238 milyar dolar aldı. Bu kazanç, Türkiye’yi Körfez Savaşı’na sokmaya çalışan Turgut Özal’ın ‘bir koyup üç alma’ sözünü akıllara getirdi.
ABD’nin kanlı kazancının bilançosu ise şu ana kadar her iki taraftan iki yüz bine yakın askerin öldüğü bunun en az iki misli askerin yaralandığını gösteriyor. Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiserliğinin 9 Ekim’de yayımladığı verilere göre, savaşın başından 8 Ekim 2023’e kadar 9 bin 806 sivil öldü ve 17 bin 962 sivil de yaralandı.
SON YILLARIN BİLANÇOSU: ABD’NİN KANLI SİLAH TİCARETİ
BBC’nin haberine göre, ABD’nin 2023 yılında yabancı ülkelere silah satışları dikkat çekici boyutlara erişti. Dışişleri Bakanlığının ekim ayında sona eren mali yıl için hükümete hazırladığı raporda, ABD hükümetinin 2022’ye kıyasla geçen sene yüzde 56’lık artışla 81 milyar dolarlık satış için doğrudan pazarlık yaptığı bildirildi.
Amerikan savunma şirketlerinin yabancı ülkelere yaptığı doğrudan satışlarla birlikte ise geçen yıl toplam satış miktarı 238 milyar dolar olarak kaydedildi.
POLONYA’DAN GÜNEY KORE’YE ‘DÜŞMAN TEHDİDİ’NİN GETİRİSİ
Savunma kapasitesini genişletme çabasında olan Ukrayna’nın komşusu Polonya, ABD’den en büyük silah alımı yapan ülkelerden biri oldu. 12 milyar dolar değerinde Apache helikopterleri satın alan Polonya, HIMARS çoklu roketatar sistemi için 10 milyar dolar ve M1A1 Abrams tankları için 3,75 milyar dolar ödedi.
Polonya, ayrıca, entegre hava ve füze savunma muharebe sistemlerine 4 milyar dolar harcadı.
Başbakan Donald Tusk, önceki hükümetin Polonya’yı “Avrupa’nın en güçlü kara gücü” yapmayı hedefleyen askeri modernizasyon programını sürdürmeyi taahhüt etmişti.
ABD’nin silah satışları, Ukrayna savaşı nedeniyle uzun yıllardır Washington’dan sonraki en büyük ikinci silah satıcısı Moskova’dan uzaklaşan ülkeler tarafından artırıldı.
Almanya, Chinook tipi helikopterlere 8,5 milyar dolar harcadı.
Bulgaristan, Stryker tipi zırhlı araçlara 1,5 milyar dolar öderken, Norveç 1 milyar dolar değerinde çok işlevli helikopterler satın aldı.
Çek Cumhuriyeti ise 5,6 milyar dolarlık F-35 savaş uçakları ve mühimmatı satın aldı.
Güney Kore F-35 uçaklarına 5 milyar dolar ödedi
Amerikan silahları Avrupa dışında da yoğun ilgi gördü. Güney Kore, F-35 savaş uçakları için 5 milyar dolar öderken, Avustralya C130J-30 Super Hercules tipi uçaklara 6,3 milyar dolar harcadı. Japonya da E-2D Hawkeye tipi gözetleme uçağı için 1 milyar dolarlık anlaşmaya vardı.
BİR ABD YATIRIMI: ‘UKRAYNA’YA YARDIM’
ABD Başkanı Joe Biden’ın 20 Ocak 2021’de göreve başlamasından bu yana ABD, Ukrayna’ya 44,4 milyar dolarlık askeri yardım sağlarken, bu yardımın 43,7 milyar doları Rusya-Ukrayna savaşının başladığı 24 Şubat 2022’den bugüne kadar yapıldı.
Anadolu Ajansı’nın aktardığına göre Ukrayna-Rusya savaşı sürerken, Ukrayna’ya en çok yardım gönderen ülkelerin başını ABD çekti.
ABD’de Biden yönetimi, göreve geldiği Ocak 2021’den itibaren Ukrayna’ya çeşitli kanallar üzerinden yaklaşık 45 milyar dolar değerinde askeri yardım sağladı. Söz konusu yardımın yaklaşık 44 milyar dolara yakını, Rusya-Ukrayna savaşının başladığı 24 Şubat 2022’den beri yapıldı.
Ukrayna’ya yapılan uluslararası yardımları derleyen Almanya merkezli Kiel Dünya Ekonomisi Enstitüsü, savaşın başlamasından bu yana ABD’nin, Ukrayna’ya insani, mali ve askeri destek içeren yaklaşık 76 milyar dolar değerinde yardım sağladığını ortaya koydu.
ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) verilerine göre, ABD, savaşın başından bu yana Ukrayna’ya 2,6 milyar dolar insani yardım sağladı.
Mali yardımın değerine ilişkin ABD’den resmi açıklama gelmezken, Kiel Dünya Ekonomisi Enstitüsü, yapılan bu yardımın yaklaşık 27 milyar dolara tekabül ettiğini öne sürüyor.
